TOM LANOYE WINT PRIJS DER NEDERLANDSE LETTEREN 2024

Tom Lanoye werd in 1958 geboren in Sint-Niklaas en zette zich meteen op de kaart en het podium met zijn ‘verzencabaret’ Jamboree in de Gentse Blandijnberg (1982) en als verhalenschrijver met Een slagerszoon met een brilletje (1985), dat hij ook in het theater opvoerde.
Hij studeerde vanaf 1976 aan de Gentse universiteit en debuteerde eind 1980 als dichter met Zo goed als nieuw. Daarna verschenen in snel tempo o.m. Neon!: een elegies rockgedicht, het wielergedicht Gent-Wevelgem en ook al De nagelaten gedichten. Daarmee bestormde Lanoye, in het begin met kompaan James Bordello, naar het voorbeeld van de Engelse punkjongeren de Gentse cafépodia en werd de eerste Vlaamse slam poet avant la lettre.
Kort daarna maakte hij furore met polemieken in De Zwijger van Johan Anthierens, die later verschenen in de bundeling Rozegeur en Maneschijn (1983). Van Bagger en In de piste ging het naar de spraakmakende bloemlezing Mooie jonge goden. Vervolgens verkaste de jonge Gentse rebel in de letteren naar Antwerpen, waar zijn literaire carrière een hoge vlucht nam en hij een van de meest gelezen Vlaamse auteurs werd, maar ook een bekend kritisch gezicht en in 2004 de eerste Antwerpse stadsdichter. Wat niet belette dat hij soms terugkeerde naar Gent, zoals met 'Lanoye Inc.', een overzichtsexpo in Bibliotheek De Krook in 2018.

Het bekendst werden Kartonnen dozen, zijn Monster-trilogie en Sprakeloos, de ode aan zijn moeder. Internationaal vergaarde hij naam met zijn Shakespeare-bewerkingen, vooral Ten oorlog, Mamma Medea en Koningin Lear. In 2022 verscheen zijn roman De draaischijf, over collaboratie in WO II en dit voorjaar ging zijn theaterstuk Lady+Lord Macbeth in première.

Tom Lanoye, die in 2023 de Publieksprijs van de Boon voor Literatuur fictie en non-fictie volwassenen won, vorig jaar in Frankrijk benoemd werd tot Chevalier des Arts et des Lettres en in 2013 ook al de Nederlandse Constantijn Huygensprijs op zijn naam schreef, volgt de Surinaamse maar in Gent wonende schrijfster Astrid Roemer op (zie hier ). Hij zal de Prijs der Nederlandse Letteren in de herfst van 2024 uit de handen van koning Filip ontvangen.

Lees of hoor meer bij:

• Veerle Vanden Bosch: Tom Lanoye krijgt Prijs der Nederlandse Letteren: ‘Ik hoop niet dat deze prijs betekent: houd er nu maar mee op’, in: De Standaard (11.03.2024)
• VRT Max: Viva Lanoye (podcast) Viva Lanoye
• Geert Vandamme: Lanoye, Tom (over de Gentse roots van Lanoyes literaire carrière, in het Lexicon op deze website): Lanoye, Tom