Men hore [Anseele] in zijn eigen taal, zijn Gents dialect, de zo soepele, kernachtige spraak, ruig en ruw, zo geestig ondeugend en slecht gemanierd, een beetje canaljeus zelfs

Paul Kenis (1930)
Uitgebreid zoeken

Toon volledige lijst

Terug naar index

CRIEL, FIRMIN

(Sleidinge, 23.07.1949 - Ronse, 01.02.2016)

Auteur van autobiografisch proza en dieren-, kerst- en vooral detectiveverhalen. De bijna volledig blinde Criel liep school in het Instituut Sint-Jozef te Zwijnaarde en in het Koninklijk Instituut voor Doven en Blinden in Sint-Lambrechts-Woluwe, waar hij ook lessen handel en dactylo volgde. Beroepshalve werkte hij als huis-aan-huisverkoper, als bediende in een beschutte werkplaats te Aalst en bij het Ministerie van Openbare Werken in Gent. Daarna was hij tot 2005 aan de slag bij De Vlaamse Gemeenschap. Hij was ook decennia lang actief in de werkgroep Visueel gehandicapten van de Bond van Trein-, Tram- en Busgebruikers (BTTB) en medestichter van Cyclopia, kring van blinde en slechtziende auteurs. Hij schreef over zijn ervaringen als mens met een visuele beperking, onder meer in Een grote reis (1998).
Voorts publiceerde Criel Bezoek uit de ruimte (2001, jeugdboek), Tien dierenverhalen (2004) en gebundelde Kerstverhalen (2009). Al zijn werken werden in eigen beheer uitgegeven; de meeste ervan bestaan ook als gesproken versies op audio-cd, daisy-cd of in braille.
Er deed zich nog enige consternatie voor na zijn dood door een hersenbloeding, omdat het parket de crematie in allerijl deed uitstellen wegens “verdacht overlijden”.

Firmin Criel en Gent

Vanaf 1949 woonde hij in Gent, in de Langestraat in Wondelgem. In 1981 verhuisde hij naar de Scandinaviëstraat en in 1990 naar de Ganzendries. Het laatste jaar van zijn leven verbleef hij in Ronse.

Zijn autobiografische werken spelen zich gedeeltelijk af in Gent of omstreken, bijvoorbeeld in Wondelgem, zoals Mijn weg (1999). Voor die levensgeschiedenis had hij vertelstof genoeg: hoe hij niet naar school kon, hoe blinden schaken, wat hij beleefde op het voetbal en de kermis, hoe hij als blinde lange reizen overleefde naar de Verenigde Staten en Thailand.

In 2001verscheen De epidemie, een toekomstverhaal uit 2398 rond een Gentse treinbestuurder. Ook in 7 Verhalen (2007), een bundeling van dolle kortverhalen, komen verwijzingen naar Gent voor: “Gantoizers” gaat over een speciaal volk uit het begin van onze jaartelling. In 2010 verschenen recentere verhalen in Firmin vertelt.

Maar vooral Criels detectiververhalen kunnen helemaal “Gents” genoemd worden. In Jantje is dood (2005) draait de handeling om de Gentse schaakmeester Roger Broeckx en zijn vergiftigde baby. Hoofdpersonages in die spannende romans werden Pierke en Slets en onderzoeksrechter Jef Koekoek. In Moord in de tram (2006) onderzoeken ze de moord op een jonge vrouw, in Gevaarlijke grap (2007) proberen ze in het Gravensteen een seriemoordenaar te ontmaskeren. In dat verhaal wordt ook Linda Voets geïntroduceerd, de secretaresse met een visuele handicap maar met een haast onfeilbaar geheugen. In 2008 verscheen In het donker, dat zich afspeelt op het Festival van Vlaanderen Gent in 2006 en waarin flink wat pikante Gentse scènes voorkomen.
Miss Ganda (2010), een verhaal over de modellenwereld in de Arteveldestad, leidde ertoe dat bij de echte Miss Gent-verkiezing 2010 een door Criel voorgestelde Miss Ganda-beker werd uitgereikt. In het verhaal duiken ook burgemeester Daniël Termont op als Daniël Winkelmans en schepen Lieven Decaluwe als Lieven Lampion.
Criel werd in het Gentse wel eens “de blinde Hitchcock” genoemd.

[Frans Heymans & redactie Literair Gent]

Over Firmin Criel: