Mardi 13 octobre 1914. (…) tous les Gantois sont convaincus que cette occupation de leur ville par la soldatesque teutonne est une chose purement passagère…

Marc Baertsoen (1929)

Terug naar index

Fornenberghs toneelfestival

(Gent, 1675)

In 1675 organiseerde de Hollander Jan Baptist van Fornenbergh (zie het Lexicon / Auteurs) met zijn reizend theatergezelschap in Gent een groot toneelfestival in het Nederlands en het Frans.

Van eind april tot half mei vertoonde een selectie uit de groep “Comedianten van de Hertog van Holstein” (zoals de groep toen bekend was) in de zaal van het Sint-Sebastiaansgilde aan de Kouter (nu Handelsbeurs) onder leiding van Emanuel Parera de Comedie van de grote Tamerlan en de Turkse Keizer Bajazet, gevolgd door een vermakelijke klucht, versierd met een Italiaans ballet. In november kwam dan de “Groote Compagnie Neder-Duytsche Comoedianten” onder leiding van Jan Baptist van Fornenbergh zelf in Gent een groot toneelfestival opzetten met Franse klassieken en spektakelstukken. De vertoningen begonnen op 24 november 1675 en liepen gedurende twee weken, volgens de originele affiche die nog in de Universiteitsbibliotheek van Gent bewaard wordt.

Tijdens het festival werden 22 stukken gespeeld die nooit eerder in Gent te zien waren. Daartoe behoorden Joost van den Vondels beruchte bewerking van Euripides (Feniciaanse of Gebroeders van Thebe), en toneelwerken van Jacob van der Does (Tragedie, of ongelukkige liefde van de Koningin Dido), Jan Vos (Medea), Joan Serwouters (De grote Tamerlan met de dood van Bayaset I, Turks keizer) en Jacob Vinck (Hippolytus de kroondrager). Uit het Franse repertoire werden zes komedies van Molière gespeeld, vier tragedies van Quinault en twee stukken naar Rotrou. Opmerkelijk is ook de allereerste Nederlandstalige opvoering van Andromaque van Racine.
Sommige stukken vereisten heel wat kunst- en vliegwerk, maar het gezelschap Van Fornenbergh was wijd en zijd bekend om de machinerieën, decorschermen en omvangrijke collectie kostuums die ze op reis meezeulden. Van Fornenberghs activiteiten bezorgden het 17de-eeuwse Hollandse toneel een plaats in de internationale theatergeschiedenis. Susanna Huygens en haar man Philippe Doublet, een notoir kenner van het Parijse theater, berichtten aan hun familielid, de befaamde wiskundige Christiaan Huygens, over deze “troupe flamande”: “la troupe du Sr. Battiste qui est très belle et complette que je n'en ai jamais vu encore en notre langue, tant pour les acteurs et actrices, qu'en magnifiques habits de toutes les façons” (correpondentie november 1678 - maart 1679).

[Jean-Paul Den Haerynck]

Over het Fornenberghs toneelfestival:

  • Ben Albach: Langs kermissen en hoven (1977), zie ook op internet: http://www.dbnl.nl/tekst/alba001lang01_01/index.htm
  • Willem Schrickx: Jan Baptist van Fornenbergh en zijn repertoire te Gent in 1675, in: De nieuwe taalgids, jrg. 71 (1978), nr. 3, p. 237-245

Interne links

[Auteurs] Van Fornenbergh, Jan Baptist