11 September [1914]. Op straat durf ik het [dagblad] niet te ontplooien (…) Dat ik het op zak heb, is voor mij het bewijs dat Gent niet is ingenomen.
MILLER, HENRY
(New York, 26.12.1891 - Pacific Palisades, California, 07.06.1980)
Bekende Amerikaanse romanschrijver, essayist en amateur-schilder. Zijn debuutroman, Tropic of Cancer (1934) wordt beschouwd als een meesterwerk. Samen met Tropic of Capricorn (1939) is het de autobiografische kroniek van zijn turbulent leven, zijn omgang met andere kunstenaars en zijn liefdesavonturen in Parijs (waar hij woonde van 1930 tot 1939). Beide werken werden in de V.S. tot 1961 als pornografisch verboden. Alhoewel The Colossus of Maroussi (1941) strikt genomen een reisboek is, wordt dit relaas van zijn zes maanden durend verblijf in Griekenland (in 1939), met vooral aandacht voor het moderne Griekenland, door velen als zijn meest literaire werk beschouwd.
Vanaf 1940 woonde hij opnieuw in de V.S., van 1944 tot 1963 in Big Sur, een kleine kunstenaarskolonie in California, langs de ruige kust van de Stille Oceaan. In zijn boek Big Sur and the Oranges of Hieronymus Bosch (1957) schrijft hij over de betoverende natuur en over zijn talrijke vrienden. Dit leidt hem telkens weer tot uitwijdingen en bespiegelingen over zijn lectuur, en tot het ophalen van reisherinneringen.
Bekend van hem is ook de autobiografische trilogie The Rosy Crucifixion, met Sexus (1949), Plexus (1953) en Nexus (1960), de weerslag van een gepassioneerd sexueel en intellectueel leven.
Henry Miller en Gent
Miller bezocht Gent in 1957 (en vermoedelijk ook al eerder). De Aanbidding van het Lam Gods in de Sint-Baafskathedraal maakte blijkbaar een diepe indruk op hem. Als hij in Big Sur... uitweidt over het probleem voor schilders om het natuurlijke licht weer te geven, dan noemt hij Van Eycks werk datgene waarin de natuur zo dicht als maar mogelijk benaderd is (zie bij Fragmenten).
Op 3 februari 1978, goed twee jaar voor zijn dood, schreef Miller een brief aan zijn vriend Irving Stettner, dichter, schilder en uitgever van het tijdschrift Stroker Magazine, om hem te bedanken voor een aquarel nadat hij er eerder al twee had gekregen. Hij schrijft: “... I have examined these W[ater] C[olor]’s in all conditions of light and weather. They remain mysteries to me. Which is wat seldom happens with the celebrated ones! An exception is Van Eyck’s “The Mystic Lamb” in the cathedral at
[Frans Heymans]
Over Henry Miller:
- Johan van den Bergh: Kleine biografie van Henri Miller (s.d.)
- Jacques den Haan: Millerliana (1963). In het Nederlands
- Miller, Henry: To Irving Stettner and his “Stroker”, Internet, http://www.jim-haynes.com/BooksbyJim. Brief van Henry Miller, dd. 03.02.1978, aan Irving Stettner
- Kathryn Winslow: Henry Miller: full of life (1986)
- Erica Jong: De duivel loopt los: Erica Jong over Henri Miller (1990)
- Robert Ferguson: Henry Miller: a life (1991)