Zoo stoot het Steen der Graven langs de Lieve, / symbool van leed en nooit verstorven klacht, / vooraan op ’t plein (...) / Een huizenrei van donkre weelde en pracht.

Adolf Herckenrath (1947)

Terug naar index

BAERTSOEN, MARC

(Gent, 17.07.1860 - Gent, 19.02.1934)

Gentse advocaat, liberale politicus en journalist, auteur van een oorlogsdagboek.
In 1882 werd hij doctor in de rechten en assistent aan de Gentse universiteit. Als journalist schreef hij voor het Gents liberaal blad La Flandre libérale en als politicus was hij vanaf 1890 achtereenvolgens Gents gemeenteraadslid en schepen. Hij werd ook voorzitter van de Gentsche Maatschappij der Werkerswoningen, een initiatief van de stad en enkele weldadigheidsinstellingen. Hij schreef er in 1913 de geschiedenis van en werkte die bij in 1929, 25 jaar na de stichting.
Baertsoen woonde van bij zijn geboorte in de Gentse Regnessestraat. In 1863 verhuisde het gezin naar de Savaanstraat. Na zijn huwelijk, in 1893, verhuisde hij naar de Oudescheldestraat en kort daarna naar de Keizer Karelstraat. In 1895 keerde hij terug naar het ouderlijke huis in de Savaanstraat, in 1901 naar Lange Meire en in 1909 naar de Albertlaan (die later Koningin Astridlaan werd genoemd).

Als politicus, jurist en journalist (en dus bevoorrechte getuige) volgde Baertsoen de Eerste Wereldoorlog op de voet, zowel wat gebeurde aan het front als in de stad Gent. Hij hield er een dagboek op na dat in 1929 werd gepubliceerd als Notes d’un Gantois sur la guerre de 1914-1918. Geheel in de stijl van die tijd schreef hij bijzonder patriottisch.
In het eerste deel van de Notes behandelt hij de ontwikkelingen van de oorlog in België, vermoedelijk op basis van zijn dagboekaantekeningen. In het tweede deel lezen we zijn dagboekaantekeningen. Daarin komt ook het dagelijks leven in Gent tijdens de oorlog aan bod, onder meer het probleem om aan niet-gecensureerde dagbladen te geraken, om naar Brussel te reizen, de voedselbedeling en de hulp die de bourgeoisie daarbij verleende, de vernederlandsing van de universiteit...
In Baertsoens huis in de Savaanstraat hadden meerdere Duitse officieren hun intrek genomen. Hij weigerde te vluchten. “est que l’amour du sol natal comprend l’amour du clocher et l’amour du chez soi, de ce coin de terre où l’on veut vivre et mourir, coin de terre que la plupart des hommes ne se résignent à abandonner qu’à la tout dernière extrémité.” (p. 62)

[Frederic Eelbode]

Over Marc Baertsoen:

  • Doreen Gaublomme: Macht en onmacht van de verschillende liberale fracties te Gent aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, 1910-1914 (1985). Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, universiteit Gent
  • Dominic Volcke: De strijd tussen de verschillende Liberale fracties te Gent, 1918-1926 (1987). Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, universiteit Gent
  • Marcel Bots en Luc Pareyn: Bibliografie van de geschiedenis van het Belgisch liberalism : beknopte bio-bibliografie van liberale prominenten 1830-1990 0992). Zie ook internet www.liberaalarchief.be
  • Luc van de Steene: De Zebrastraat te Gent : een sociaal huisvestingsproject van voor W.O. I. (1993). Zie ook internet www.zebrastraat.be
  • Veerle van Conkelberberghe: Het bureel van weldadigheid te Gent, 1821-1925 (1997) Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, universiteit Gent
  • Willem Dedobbeleer: De Groote Oorlog bekeken door een pince-nez : Edward Anseele, het socialisme en de bezetting van Gent (2007). Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, universiteit Gent