BERGMANN, ANTON

(Lier, 29.06.1835 - Lier, 21.01.1874, pseudoniem: Tony)

Vlaams prozaschrijver, historicus, advocaat; als auteur vooral bekend voor zijn autobiografisch verhaal Ernest Staas, advokaat (1874, gepubliceerd onder pseudoniem “Tony”) waarvoor hij de vijfjaarlijkse staatsprijs voor Vlaamse letterkunde kreeg (periode 1870-1874).
Van 1849 tot 1853 studeerde hij aan het Koninklijk Atheneum aan de Ottogracht te Gent. Samen met Julius Vuylsteke en enkele andere leerlingen legde hij er de grondslag voor het romantisch-flamingantisch Taalminnend Studentengenootschap ’t Zal wel gaan. Vanaf 1853 studeerde hij rechten aan de Gentse universiteit. Wegens zijn medewerking aan de studentenalmanakken van dit genootschap werd hij echter doorgezonden, waarna hij zijn studies voltooide aan de Université libre de Bruxelles.
Hij publiceerde bijdragen in o.m. de Gentse Studentenalmanakken, in Noord en Zuid en in het door Lieven Rens uitgegeven Nederduitsch letterkundig jaarboekje (hierin drie novellen: Brigitta, Op St.-Niklaasdag en Mariette la Bella).
In een hoofdstuk van Ernest Staas, advokaat schetste hij zijn studentenleven in Gent.
Aan de Vlaamse Kaai staat nog een op het einde van de 19de eeuw gebouwde “villa” (thans huisnummer nr. 96) die, hem ter ere, “Villa Tony Bergmann” is genoemd. Ze is versierd met een borstbeeld en met het opschrift Doe wel en zie niet om. Zie hierover onder “Vlaamse Kaai”.

[Frans Heymans]

Over Anton Bergmann:

• Paul Fredericq: Tony, in: Gentsche studentenalmanak voor 1880, (s.d.), p. 61
• Max Rooses: Tony, in: Schetsenboek (1877), p. 248-253
• Oscar van der Hallen: Tony Bergmann, in: Vlaamsche Arbeid (1927), p. 310-320 ; (1928), p. 30-41; (1929), p. 192-200
• Omer van Audenhaeghe: T. Bergmann, in: Vlaamsche gids, jrg. 22 (1931-1932), p. 385-403
• Oscar van der Hallen: Anton Bergmann, in: Nationaal biografisch woordenboek, dl. 1 (1964), p. 168
• Jean Weisgerber: Anton Bergmann, in: Biographie nationale, dl. 29 (1956-1957), p. 272-274
• Ger Schmook: T. Bergmann op de draaischijf van zijn generatie, in: Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (1978), afl. 1, p. 104-147; afl. 2, p. 149-184