DE BACKER, MARCEL

(Gentbrugge, 10.02.1921 - Gent, 11.07.1990)

Gents dichter, prozaïst, auteur van toneel- en poppenspelteksten voor kinderen en volwassenen, van luisterspelen, teksten voor radio en televisie, essays, aforismen en een musical, bovendien kunstschilder, kunstfotograaf, cineast en cultureel animator.

Hij was een zeer veelzijdig, sterk pacifistisch en humanistisch geëngageerd kunstenaar. In alles wat hij creëerde stond de mens centraal en bracht hij – in een directe, heldere taal, wars van gekunstel of hermetisme – een boodschap van vrede, vriendschap, tolerantie en broederlijkheid.

Tot zijn belangrijkste literaire werken behoren o.m. de dichtbundels Spijkerschrift op de tijd (1963) en Verdwaalde mens (1985), de romans Belofte bij de beek (1964) en De zwaluwen zijn terug (1965) en de kindermusical Kinderen van de vrede (1988).

Hij kreeg o.m. volgende prijzen: de Premio Internationale Litteratura “F. Garcia Lorca” (Rome, 1986, voor poëzie), de Prix de France international pour poésie libre (Brussel, 1988) en, in 1987, 1988 e n 1999, de Golden Poet Award van de World of Poetry, Sacramento, California, telkens voor Nederlandse gedichten met vertalingen in het Engels, resp. Frans van Lisette de Backer-de Vleeschauwer.

M. de Backer en Gent

Hij werd geboren in de Bloemstraat. In 1954, na zijn huwelijk met Lisette de Vleeschauwer verhuisde hij naar de Savaanstraat. Vanaf 1968 woonde hij in de Rijsenbergstraat.

Hij studeerde aan de Rijksnormaalschool in Gent (Ledeganckstraat) en vervolgens opvoedkundige wetenschappen aan de Gentse universiteit, studies die hij wegens oorlogsomstandigheden (vernietiging van het ouderlijke huis in een bombardement) moesten afbreken. Van 1945 tot 1960 was hij onderwijzer bij de Gentse stadsscholen; van 1960 tot 1974 leraar secundair onderwijs in het stedelijk Technisch Instituut Carels-Nicaise.

Marcel de Backer was zeer actief betrokken bij het veelzijdige culturele leven van zijn stad, als organisator van kunsttentoonstellingen en als animator van allerlei manifestaties voor volwassenen en voor kinderen (o.m. met zijn eigen poppenkast Pajoelke). Hij was bestuurslid van, én (eenmaal) spreker bij Leesclub Boekuil en maakte daarvoor als kunstfotograaf door de jaren heen een uitgebreide portrettenreeks van tal van gastsprekers.

Samen met zijn echtgenote stichtte hij in 1977 de Gentse Kunstvereniging Spectraal die geregeld activiteiten organiseerde, vooral in het Kunstcentrum De Gouden Pluim aan de Vrijdagmarkt nr. 12 (na zijn overlijden tot 1997 door haar voortgezet). De Vereniging gaf tevens tijdschrift Spectraal uit.

De handeling van zijn musical, Kinderen van de vrede (1988), speelde zich af op de Gentse Vrijdagmarkt. Zijn langspeelfilm, Prelude tot de dageraad (1958), speelde eveneens in Gent en werd in deze stad gedraaid met overwegend Gentse acteurs.

[Lisette de Backer-de Vleeschauwer]

Over M. de Backer:

• Marcel de Backer 65 : een synthese (1986). Met een inleiding door Herman Balthazar, getuigenissen van vrienden en Gedichten voor een wereld van vrede (selectie met gedichten in twaalf talen)
• Lisette de Backer-de Vleeschauwer: Marcel de Backer : beeld van een leven (1990). Met getuigenissen van vrienden en met een in memoriam door Rik Lanckrock en Leo Ponteur
• Lisette de Backer-de Vleeschauwer: Een synthese : Marcel de Backer postuum, in: Gierik, jrg. 9 (1992), nr. 4, p. 14-17