een plein in de stad waar de liefde je loutert, / een liefde die geen blad voor de mond neemt, / een mond die zich aanbiedt, een kus op de Kouter.
DE BELS, BERTEN
(Gent, 15.05.1939 – Deurle/Sint-Martens-Latem, 08.02.2005)
Vlaams dichter en programmamaker.
Hij studeerde af als maatschappelijk assistent, maar zijn belangstelling ging duidelijk uit naar de theaterwereld. Hij maakte onder meer jeugdprogramma’s bij het Gentse keldertheater ARCA (vanaf 2001 gefuseerd met NTG tot Publiekstheater Gent) en introduceerde ook het straatinterview bij de regionale BRT-Omroep Gent.
Hoewel hij Rembrandt vertolkte in een televisiefilm, oordeelde hij zelf dat hij tekort kwam als acteur. Hij legde zich daarom toe op de dramaturgie en verkreeg als regisseur regionale bekendheid. Zo regisseerde hij in 1970 onder meer Antigone voor Theater Malpertuis en was hij hulpregisseur bij de NTGent-cast voor de televisiefilm Het kleine Mahagonny (1970) van Bertolt Brecht.
Vanaf de jaren 1960 was hij vooral dichter, zij het met bescheiden talenten. Hij werkte mee aan het tijdschrift Pan en publiceerde onder meer de bundels Schizofrenie, of Lethe der dualisten (1962) en Kwartet voor één (1963). Zijn Proeve van een kommune (april 1967) en zijn Revolte-lied (1968) vielen op door de treffende vormgeving als aanplakbrief. De poëzieaffiches werden op zo’n 30 Gentse openbare muren en schuttingen verspreid, wat Vooruit-criticus Prosper de Smet deed concluderen dat De Bels “zijn ziel als een vlag in de stad” hing.
Vanaf 1983 werd hij jarenlang door ziekte getroffen. Toch publiceerde hij nog de bundels Brieven zonder postnummer (1983) en Struikelstenen (1997).
In De Loathemse Kleppe verscheen een afscheidsgedicht voor De Bels van zijn beste vriend Eddy Vaernewyck. Het gedicht is ook opgenomen in Vaernewycks debuutdichtbundel Over het geluk van oude zomers (2016). Kunstschilder Fons Roggeman, een andere intieme vriend van De Bels, schilderde hem ten voeten uit.
De Bels was in 1956 ook oprichter geweest van de Katholieke Jeugdscharen Jong Vlaanderen (KJJV), dat na de fusie met het gelijk-Vlaams-nationalistisch-gezinde ADJV (Algemeen Diets Jeugdverbond) verdergezet werd als het Blauwvoetjeugdverbond. Daardoor zal hij nog eerder om zijn rol in de Vlaamse Beweging dan als dichter-dramaturg herdacht worden.
[Frans Heymans]
Over B. de Bels
- De Bels, Berten, in: Oostvlaams literair lexicon, Supplement (1987), p. 3
- Karen Camps: De moeilijke heropstanding van de Vlaamse Beweging (1950-1958), in: De Vlaamse Beweging in Mechelen (1945-1970) (2002), ook op internet: www.ethesis.net/mechelen/mechelen_hfst_2.htm; zie ook in de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (1998), p.1617
- Albert Haelemeersch: Wij blijven verweesd achter, in: De Loathemse Kleppe, jrg.9, nr. 39 (febr-mrt 2005), p. 4 (ook online op https://artiebert.files.wordpress.com/2013/11/kleppe39.pdf
- Berten de Bels, in: VTI (Vlaams Theater Instituut), op internet: http://data.vti.be/people/berten-de-bels