Kachtitsis, Nikos

(Gastouni, Griekenland, 26.02.1926 - Patras 25.05.1970)

Griekse auteur van kortverhalen en twee romans. Creëerde met zijn vriend Giorgis Pavlopoulos een ruime, deels ongepubliceerd gebleven, Tolkienachtige mythologie rond het fictionele ‘Beleg van Gent’ in november 1917. Onder invloed van Maurice Maeterlinck speelde zijn roman De held van Gent zich af in een imaginair Gent vóór de Eerste Wereldoorlog.

Nikos Kachtitsis bracht zijn jeugdjaren door in de havenstad Patras. Na zijn militaire dienst (24.03.1949-21.07.1952), die onmiddellijk na het einde van de Griekse Burgeroorlog begonnen was, vertrok hij in 1952 naar de toenmalige Franse kolonie Kameroen waar hij als boekhouder op een plantage werkte. In 1956 emigreerde hij definitief naar Montréal, in Canada, op uitnodiging van zijn toekomstige echtgenote. Hij werkte daar aanvankelijk als bediende in een reisbureau, en later in een wetenschappelijke boekhandel. Door zijn kennis van zowel het Engels als het Frans kon hij eveneens als tolk voor de rechtbank werken, en privé-taallessen geven aan Griekse immigranten.
Begin 1970 werd leukemie vastgesteld. Hij keerde – voor de eerste keer na de emigratie – naar Griekenland terug, om zich in Patras te laten verzorgen. Hij stierf daar op 25 mei 1970, 44 jaar oud.

Kachtitsis was een bezeten verzamelaar van boeken en tijdschriften, en een gedreven amateur-drukker. Enkele jaren voor zijn vroegtijdige dood schafte hij zich een tweedehandse drukpers aan, die hij in de kelder van zijn huis installeerde. Door de oprichting van zijn eigen uitgeverij wou hij de uitgave van zijn boeken controleren, na de strubbelingen rond de uitgave van zijn eerste, in 1964 in Athene uitgegeven, roman Ο Εξώστης (O exóstis, Het balkon). Die problemen maakte hij in 1965 tot thema van het in eigen beheer gedrukte en uitgegeven verhaal Η περιπέτεια ενός βιβλίου (I peripétia enós vivlíou, Het avontuur van een boek). In 1967 publiceerde hij Ο Ηρωας της Γάνδης (O íroas tis Gándhis, Ndl. De held van Gent), na opnieuw heel wat tegenslag. Het boek was in Pyrgos gedrukt tot pagina 208, toen de Griekse kolonels op 21 april 1967 een putsch pleegden. Kachtitsis liet een fotoreproductie van de reeds gedrukte tekst maken, en liet de rest in Montréal zetten.
Ook zijn uitgebreide, deels uitgegeven correspondentie is een essentieel onderdeel van zijn literair œuvre.

Nikos Kachtitsis en Gent

In Patras creëerde hij, samen met zijn vriend Giorgis Pavlopoulos, een hele mythologie rond het 'Beleg van Gent', dat zogezegd plaatsvond in november 1917. Net als Tolkien ontwikkelde hij zijn imaginaire thema voortdurend verder, tot vermaak van zichzelf en zijn vrienden; hij vertelde verhalen van verraad van vrienden, van dodelijke jaloersheid in liefdesrelaties, van politieke intriges, van conflicten tussen schrijvers en spionage onder de neus van de geheime dienst, dat alles terwijl dichters hun onsterfelijke gedichten schreven en verpleegsters de gapende wonden van de soldaten verzorgden. Maar in tegenstelling tot Tolkien heeft het overgrote deel van deze fictie de weg naar het gepubliceerde boek niet gevonden.

Wat de belegering zelf betreft is het bij verschillende handgeschreven afleveringen gebleven van een tijdschrift Η πολιορκημένη Γάνδη (I poliorkiméni Gandhi, Het belegerde Gent, idee misschien onder invloed van Van Ostaijens Bezette Stad), met als ondertitel “orgaan van de belegerden, waar ook ter wereld”, zogezegd gepubliceerd in november 1917. Hij schreef zelf, als "correspondent ter plaatse", alle artikels, en illustreerde ze met oude foto’s.

In de twee zogezegd door de auteur uit het Nederlands in het Grieks vertaalde romans die men de “Gentse diptiek” zou kunnen noemen, komt het beleg niet echt aan bod. De held van Gent (2021) speelt zich namelijk af vóór de eerste wereldoorlog. Enkel in "Het balkon", roman die zich afspeelt in het Afrika van het interbellum, wordt er af en toe naar verwezen, als cruciale gebeurtenis die de ballingschap in de kolonie verklaart.

Kachtitsis heeft de stad Gent echter nooit willen bezoeken, om haar imaginaire beeld, dat hij zijn hele verdere leven met zich meedroeg, niet te bederven. Dat beeld is ongetwijfeld het product van zijn lectuur van en rond Maeterlinck, naar wie heel wat elementen in deze romans verwijzen. Gent is in Kachtitsis’ romans eerder een chiffre dan een reële plaats. Het is altijd herfst in deze onheilspellende stad. Zelf heeft Kachtitsis het volgende gezegd over wat Gent voor hem betekent: “Plots, terwijl de trein Amaliada verliet, gaf het bericht van de dood van Dialemos Xentadin [een bijna-anagram van “Don Quixote de la Mancha”, de naam die Kachtitsis had bedacht voor zijn vriend Pavlopoulos, die trouwens in werkelijkheid helemaal niet gestorven was] me het gevoel dat ik dat was – ook al is mijn naam Stoppakius en ook al heeft Patras helemaal niets van het fascinerende woord Gent [“Gandhi” in het Grieks; geen verband gevoeld met de Indische leider]. Maar kom, welk belang hebben namen? Voor ons is elke stad, elk park, ja, elk punt ter wereld, een Gent. Voelen we ons misschien niet voortdurend belegerd? En is niet ieder van ons een stad, een kasteel, langs alle kanten belegerd?”

[Gunnar de Boel]

Over Nikos Kachtitsis:

Nikos Kachtitis: De held van Gent, in het Nederlands vertaald en ingeleid door Gunnar de Boel, Griekenlandcentrum (Universiteit Gent), 2021
Gunnar de Boel: De Gentse romans van Nikos Kachtitsis, in: Tetradio (Tijdschrift van het Griekenlandcentrum), Universiteit Gent, 19 (2010), p. 119-145
Melis Voudouris (Μέλης Βουδούρης): Τέσσερις επιστολές του Ν. Καχτίτση προς τον Μ. Βουδούρη (1968-1969) [Tesseris epistolés tou N. Kachtitsi pros ton M. Voudouri Vier brieven van N. Kachtitsis aan M. Voudouris (1968-1969)], in: Νέα Σύνορα 63 (1977), pp. 6-11