BRASILLACH, ROBERT

(Perpignan, 31.03.1909 - Montrouge, 06.02.1945)

Frans romancier, criticus, polemist en journalist. Hij studeerde aan de Parijse Ecole Normale Supérieure. Net als andere alumni van deze eliteschool ontpopte hij zich tot een typisch Parijse intellectueel, een lid van de “club de la rive gauche”, maar zijn politieke overtuigingen waren van in het begin radicaal “de droite”. Al op jonge leeftijd sympathiseerde hij met de Action Française, de rechts-nationalistische en antidemocratische beweging van Charles Maurras. Robert Brasillach begon zijn carrière als literair criticus bij het dagblad van de Action. Na de rellen van 6 februari 1934, waarbij aanhangers van o.a. de Action Française de Assemblée Nationale probeerden te bestormen, bekende Brasillach zich openlijk tot het fascisme. In zijn boek Léon Degrelle et l’avenir de Rex uit 1936 toonde hij zich ook een groot bewonderaar van de Rex-leider.
Brasillach was van 1937 tot 1943 (op een korte krijgsgevangenschap na) hoofdredacteur van het extreem-rechtse sensatieweekblad Je suis partout. De toon van het blad was antidemocratisch, virulent antisemitisch en vanaf 1936-1937 pro-nazistisch. Na de bevrijding dook Brasillach eerst onder, maar gaf zich later aan; hij werd de enige Franse schrijver die na de oorlog werd geëxecuteerd.

Robert Brasillach en Gent

In 1935 bezocht Brasillach, tijdens een bezoek aan België, ook Gent. Veel origineels had hij er niet over te melden in zijn reisverslag Notre avant-guerre (1941, Nederlands: Onze vooroorlogse tijd): “Le charme de Gand n’est pas le même que celui de Bruges, mais la beauté de l’ancienne ville est aussi grande”. Gent was een levendige stad en Brasillach verkende ook “les quartiers ouvriers, pauvres et sales”, maar hij zag vooral het verleden: “C’était devant nous un bourg vivant et charmant, une province d’un autre siècle, miraculeusement fixée, miraculeusement préservée, mais toujours peuplée des personnages courtois et solides chers aux Van Eyck et à Roger de la Pasture.”

[Maria de Waele]

Over Robert Brasillach:

• Pol Vandromme: Robert Brasillach: l'homme et l'oeuvre (1956), p. 164
• Herbert R. Lottmann: La rive gauche. du Front populaire à la guerre froide (1981)
• Alice Kaplan: The Collaborator: the trial and execution of Robert Brasillach (2000)
• Antony Beevor & Artemis Cooper: Parijs na de bevrijding 1944-1949 (2004)